ਅਧਿਆਇ - 1
1.1 ( ਪੂਰਵ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਖ)
1. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 968 - ਨੌਂ ਸੌ ਅਠਾਹਠ (b) 6908 - ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਂ ਸੌ ਅੱਠ
(C) 1328 - ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਅਠਾਈ
(d) 9002 - ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਦੋ (e) 9999 - ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਂ ਸੌ ਨੜਿੰਨਵੇਂ
2. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) ਛੇ ਸੌ ਅਠੱਤਰ - 678 (b) ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸੱਤ ਸੌ- 1700
(C) ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਛੇ - 4006 (d) ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਛਿਆਸੀ -8886
(e) ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਨੱਬੇ - 9090
3. ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ ਲਈ >, < ਜਾਂ = ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਭਰੋ:
(a) 238 [<] 832 (b) 7851 [<] 8715
(c) 2018 [=] 2018 (d) 9999 [>] 9900
( e) 4651 [<] 5467 (f) 5867 [<] 6325
4. ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੇ ਕ੍ਮ( ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ) ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ:
( a) 245,751,654,456,199
ਹੱਲ: 199 < 245 < 456 < 654 < 751
( b) 1234 , 7806 , 4123 , 5006 , 2413
ਹੱਲ : 1234 < 2413 < 4123 < 5006 < 7806
(C) 3344 , 4455 , 1122 , 2233 , 5566
ਹੱਲ : 1122 < 2233 < 3344 < 4455 < 5566
( d) 6780 , 6078 , 6870 , 8760 , 7806
ਹੱਲ : 6078 < 6780 < 6870 < 7806 < 8760
(e) 3299 , 5699 , 9932 , 9999 , 6099
ਹੱਲ : 3299 < 5699 < 6099 < 9932 < 9999
5. ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਦੇ ਕ੍ਮ ( ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ) ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 542 , 751 , 614 , 406 , 129
ਹੱਲ : 751 >614 > 542 > 406 > 129
(b) 2234 , 7906 , 5123 , 8006 , 6413
ਹੱਲ : 8006 > 7906 > 6413 > 5123 > 2234
(c) 3345 , 3456 , 1132 , 1233 , 5066
ਹੱਲ : 5066 >3456 >3345 > 1233 > 1132
(d) 6781 , 6178 , 6570 , 6460 , 6806
ਹੱਲ : 6806 > 6781 > 6570 > 6460 > 6178
(e) 1299 , 1669 , 1932 , 1909 , 1099
ਹੱਲ : 1932 >1909 >1669 > 1299 > 1099
6. ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਲਿਖੋ :
(a) 789 - 80 2782 - 700
(C) 7819 - 9 (d) 5489 - 5000
(e) 7009 -0
7. ਵਿਸਤਿ੍ਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 492
ਹੱਲ: (4×100)+(9×10) +(2×1)
400+90+2=492
(b) 1280
ਹੱਲ: (1×1000) +(2×100) +(8×10) +(0×1)
1000+200+80+0 =1280
(C) 3009
ਹੱਲ: ( 3×1000) +( 0×100) +( 0×10) +(9×1)
3000+0+0+9 = 3009
(d) 8765
ਹੱਲ : ( 8×1000) +(7×100) +(6×10) +(5×1)
8000+700+60+5 = 8765
(e) 9020
ਹੱਲ : (9×1000) +(0×100) +(2×10) +(0×1)
9000+0+20+0 = 9020
8. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ :
(a) 2 , 0 , 9
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 920
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 209
(b) 1,2,3,4
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 4321
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 1234
(C) 5,6,1,2
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 6521
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 1256
(d) 2,4,0,9
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ : 9420
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ : 2049
(e) 1,7,8,6
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ : 8761
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ : 1678
9. ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ :
(a) 110 , 210 , 310 , 410 , 510 , 610 , 710 , 810
(b) 2018 , 2019 , 2020 , 2021 , 2022 , 2023 , 2024 , 2025
(c) 1220 , 1190 , 1160 , 1130 , 1100 , 1070 , 1040 , 1010
(d) 1110 , 1220 , 1330 , 1440 , 1550 , 1660 , 1770 , 1880
(e) 5800 , 5850 , 5900 , 5950 , 6000 , 6050 , 6100 , 6150
10. ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀ ਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 96
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 100
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ -100
(b) 209
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 210
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 200
(c) 652
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 650
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 700
(d) 787
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 790
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 800
(e) 975
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 980
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 1000
11. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ:
1 ਅੰਕ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----1----
2 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----10----
3 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----100----
4 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = -----1000----
5 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = -----10000-----
6 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----100000------
1 ਅੰਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----9-----
2 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----99------
3 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = ----999-------
4 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = ----9999--------
5 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----99999--------
1.1 ( ਪੂਰਵ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਖ)
1. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 968 - ਨੌਂ ਸੌ ਅਠਾਹਠ (b) 6908 - ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਂ ਸੌ ਅੱਠ
(C) 1328 - ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਅਠਾਈ
(d) 9002 - ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਦੋ (e) 9999 - ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਂ ਸੌ ਨੜਿੰਨਵੇਂ
2. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) ਛੇ ਸੌ ਅਠੱਤਰ - 678 (b) ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸੱਤ ਸੌ- 1700
(C) ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਛੇ - 4006 (d) ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਛਿਆਸੀ -8886
(e) ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਨੱਬੇ - 9090
3. ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ ਲਈ >, < ਜਾਂ = ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਭਰੋ:
(a) 238 [<] 832 (b) 7851 [<] 8715
(c) 2018 [=] 2018 (d) 9999 [>] 9900
( e) 4651 [<] 5467 (f) 5867 [<] 6325
4. ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੇ ਕ੍ਮ( ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ) ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ:
( a) 245,751,654,456,199
ਹੱਲ: 199 < 245 < 456 < 654 < 751
( b) 1234 , 7806 , 4123 , 5006 , 2413
ਹੱਲ : 1234 < 2413 < 4123 < 5006 < 7806
(C) 3344 , 4455 , 1122 , 2233 , 5566
ਹੱਲ : 1122 < 2233 < 3344 < 4455 < 5566
( d) 6780 , 6078 , 6870 , 8760 , 7806
ਹੱਲ : 6078 < 6780 < 6870 < 7806 < 8760
(e) 3299 , 5699 , 9932 , 9999 , 6099
ਹੱਲ : 3299 < 5699 < 6099 < 9932 < 9999
5. ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਦੇ ਕ੍ਮ ( ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ) ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 542 , 751 , 614 , 406 , 129
ਹੱਲ : 751 >614 > 542 > 406 > 129
(b) 2234 , 7906 , 5123 , 8006 , 6413
ਹੱਲ : 8006 > 7906 > 6413 > 5123 > 2234
(c) 3345 , 3456 , 1132 , 1233 , 5066
ਹੱਲ : 5066 >3456 >3345 > 1233 > 1132
(d) 6781 , 6178 , 6570 , 6460 , 6806
ਹੱਲ : 6806 > 6781 > 6570 > 6460 > 6178
(e) 1299 , 1669 , 1932 , 1909 , 1099
ਹੱਲ : 1932 >1909 >1669 > 1299 > 1099
6. ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਲਿਖੋ :
(a) 789 - 80 2782 - 700
(C) 7819 - 9 (d) 5489 - 5000
(e) 7009 -0
7. ਵਿਸਤਿ੍ਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(a) 492
ਹੱਲ: (4×100)+(9×10) +(2×1)
400+90+2=492
(b) 1280
ਹੱਲ: (1×1000) +(2×100) +(8×10) +(0×1)
1000+200+80+0 =1280
(C) 3009
ਹੱਲ: ( 3×1000) +( 0×100) +( 0×10) +(9×1)
3000+0+0+9 = 3009
(d) 8765
ਹੱਲ : ( 8×1000) +(7×100) +(6×10) +(5×1)
8000+700+60+5 = 8765
(e) 9020
ਹੱਲ : (9×1000) +(0×100) +(2×10) +(0×1)
9000+0+20+0 = 9020
8. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ :
(a) 2 , 0 , 9
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 920
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 209
(b) 1,2,3,4
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 4321
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 1234
(C) 5,6,1,2
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ - 6521
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ - 1256
(d) 2,4,0,9
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ : 9420
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ : 2049
(e) 1,7,8,6
ਹੱਲ : ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ : 8761
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ : 1678
9. ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ :
(a) 110 , 210 , 310 , 410 , 510 , 610 , 710 , 810
(b) 2018 , 2019 , 2020 , 2021 , 2022 , 2023 , 2024 , 2025
(c) 1220 , 1190 , 1160 , 1130 , 1100 , 1070 , 1040 , 1010
(d) 1110 , 1220 , 1330 , 1440 , 1550 , 1660 , 1770 , 1880
(e) 5800 , 5850 , 5900 , 5950 , 6000 , 6050 , 6100 , 6150
10. ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀ ਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 96
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 100
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ -100
(b) 209
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 210
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 200
(c) 652
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 650
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 700
(d) 787
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 790
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 800
(e) 975
ਹੱਲ : ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ - 980
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸੈਂਕੜਾ - 1000
11. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ:
1 ਅੰਕ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----1----
2 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----10----
3 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----100----
4 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = -----1000----
5 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = -----10000-----
6 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = ----100000------
1 ਅੰਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----9-----
2 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----99------
3 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = ----999-------
4 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = ----9999--------
5 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = -----99999--------

No comments:
Post a Comment
Comment here